اتاق بیضی متحرک؛ هواپیمای رئیس‌جمهور آمریکا
هواپیمای مخصوص رئیس‌جمهور آمریکا موسوم به "ایر فورس وان" مسلما معروف‌ترین هواپیمای جهان است. اظهارات جنجالی اخیر ترامپ در مورد این هواپیماها بهانه‌ای شد تا نگاهی به تاریخچه ایر فورس وان در صد سال گذشته بیندازیم:
دونالد ترامپ، میلیاردر آمریکایی تاکنون برای سفرهایش از جت شخصی خود (بوئینگ ۷۵۷) استفاده می‌کرد. او نیز اما از این پس در مقام رئیس‌جمهور منتخب آمریکا همانند تمام رؤسای جمهور پیشین مهمان "هواپیمای شماره یک نیروی هوایی آمریکا" (Air Force One) از نوع بوئینگ ۷۴۷ خواهد بود؛ هواپیمایی با تجهیزات ارتباطی مجهز، قابلیت سوختگیری در هوا و سیستم‌هایی برای کنترل جنگ در مواقع حساس.
سال گذشته پنتاگون ساخت دو هواپیمای جدید به منظور حمل و نقل رئیس‌جمهور آمریکا را به شرکت بوئینگ سفارش داد. نیروی هوایی آمریکا به تازگی اعلام کرد که هزینه ساخت هر کدام از این هواپیماها بالغ بر یک میلیارد و ۶۵ میلیون دلار خواهد بود. چین یکی از مشتریان اصلی بوئینگ به شمار می‌رود. رئیس بوئینگ اخیرا نسبت به رویکرد سیاسی دولت آینده ترامپ نسبت به چین اظهار نگرانی کرده بود.
این سخنان واکنش سریع ترامپ را در شبکه توئیتر به همراه داشت. او بلافاصله نوشت: "بوئینگ در حال ساخت یک ایر فورس وان ۷۴۷ برای رؤسای‌جمهور آینده است، اما هزینه‌ها افسارگسیخته شده‌اند، بیش از ۴ میلیارد دلار. سفارش را لغو کنید!" پس از آن سهام بوئینگ بلافاصله سقوط کرد. هم مسئولان بوئینگ و هم کاخ سفید رقمی را که ترامپ به عنوان هزینه ساخت عنوان کرده بود، زیر سئوال بردند.
"هواپیمای شماره یک نیروی هوایی آمریکا" یا ایر فورس وان در اصل به هر گونه هواپیمایی اطلاق می‌شود که حامل رئیس‌جمهور آمریکا باشد. در سال ۱۹۱۰ تئودور روزولت برای مدتی کوتاه سوار بر هواپیمای "پرنده رایت" شد که نخستین سازه موفقیت‌آمیز سنگین با قابلیت حمل انسان در هوا بود. به این ترتیب روزولت نخستین رئیس‌جمهور تاریخ آمریکا لقب گرفت که سوار بر هواپیما شد.
ایر فورس وان تاریخی پرفراز و نشیب دارد. در سال ۱۹۴۳ یک "بوئینگ ۳۱۴ کلیپر" به نام "دیکسی کلیپر" با طی مسیری بیش از ۸ هزار کیلومتر روزولت را برای شرکت در یک کنفرانس به کازابلانکا برد؛ کنفرانسی با حضور وینستون چرچیل و شارل دوگل که در آن در مورد ادامه روند جنگ جهانی دوم بحث شد. در راه برگشت روزولت تولدش را در اتاق غذاخوری هواپیما جشن گرفت.
در سال ۱۹۴۵ هواپیمای داگلاس سی− ۵۴ اسکای مستر ملقب به "گاو مقدس" برای استفاده روزولت آماده شد. این هواپیما مجهز به تلفن رادیویی، اتاق خواب و حتی آسانسوری برای انتقال صندلی چرخدار روزولت بود و نخستین هواپیمای ریاست‌جمهوری آمریکا لقب گرفت. "گاو مقدس" تنها یک بار در سال ۱۹۴۵ به پرواز درآمد و روزولت را به کنفرانس تاریخی یالتا در شبه جزیره کریمه کنونی برد. روزولت در ماه آوریل همان سال درگذشت.
هری اس. ترومن در سال ۱۹۴۷ "گاو مقدس" را با هواپیمای داگلاس دی‌سی− ۶ لیفت‌مستر جایگزین کرد. این هواپیما نخستین هواپیمای ریاست‌جمهوری آمریکا به شمار می‌رفت که بدنه آن به طور اختصاصی (به شکل عقاب) رنگ‌آمیزی شده بود. این هواپیما به دارازای ۳۱ متر، ظرفیت حمل ۱۰۲ مسافر و حداکثر سرعت نزدیک به ۵۰۰ کیلومتر در ساعت را داشت.
از دهه ۱۹۶۰ به بعد فناوری جت اجازه داد تا رهبران کشورهای جهان بیشتر فرصت دیدارهای رو در رو را داشته باشند. سال ۱۹۷۲ نیکسون نخستین رئیس‌جمهوری بود که سوار بر Special Air Mission به چین سفر کرد. ژاکلین کندی، بانوی اول وقت آمریکا، کسی بود که نشان ویژه ایر فورس وان را سفارش داد: رنگ آبی و سفید با حروف درشت "ایالات متحده آمریکا" روی بدنه و پرچم آمریکا روی دم هواپیما؛ نشانی که تا کنون دوام داشته است.
یکی از روزهای به یاد‌ماندنی در تاریخ ایر فورس وان ادای سوگند لیندون بی. جانسون، معاون جان اف کندی به عنوان رئیس‌جمهور جدید آمریکا در هواپیمایSAM 26000 ساعاتی پس از ترور کندی بود. جسد کندی توسط همان هواپیما به واشنگتن انتقال داده شد و یک دهه بعد همان هواپیما جسد جانسون را پس از برگزاری رسمی مراسم ترحیم در واشنگتن به تگزاس منتقل کرد.
در سال ۱۹۷۲ در دوران ریاست‌جمهوری نیکسون هواپیمای SAM 27000 جایگزین SAM 26000 شد و تا سال ۱۹۹۰ به عنوان هواپیمای ویژه ریاست‌جمهوری آمریکا به پرواز درآمد. در آن سال جرج بوش پدر، رئیس‌جمهور وقت آمریکا سفارش ساخت نخستین هواپیمای بوئینگ ۷۴۷ را داد. SAM 27000 رسما در سال ۲۰۰۱ بازنشسته شد و از سال ۲۰۰۵ در موزه ریاست‌جمهوری رونالد ریگان در کالیفرنیا در معرض دید عموم قرار دارد.
ایر فورس وان چیزی فراتر از یک هواپیمای ساده است. رئیس‌جمهور هواپیما به واسطه تجهیزات مدرنی که در هواپیما تعبیه شده‌اند، در هر کجای دنیا که باشد می‌تواند کشور را اداره کند. به همین دلیل نیز به این هواپیما لقب "اتاق بیضی متحرک" را داده‌اند. اتاق بیضی دفتر کار رئیس‌جمهور در کاخ سفید است.
بیل کلینتون، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا و بانوی اول در حال تعارف کردن شکلات به یکی از خبرنگاران شبکه ای‌بی‌سی و دیگر اعضای رسانه‌ها به مناسبت روز ولنتاین. تصویر متعلق به سال ۱۹۹۹ و سفر رئیس‌جمهور و همسرش با هواپیمای ویژه ریاست‌جمهوری به مکزیک برای دیدار با رئیس‌جمهور وقت این کشور است.
در تصویر بالا جرج دبلیو بوش، رئیس‌جمهور وقت آمریکا همراه با آری فلایشر، سخنگوی کاخ سفید (چپ) و کارل روو، مشاور ارشدش در حین جلسه‌ای اضطراری در مورد حمله تروریستی یازده سپتامبر در هواپیمای ایر فورس وان دیده می‌شوند.
از سال ۱۹۹۰ تا به امروز دو هواپیمای بوئینگ وی‌سی-۲۵ در خدمت رؤسای جمهور آمریکا هستند. فضای داخلی این هواپیماها بالغ بر ۳۷۱ متر مربع شامل اتاق‌های شخصی ریاست‌جمهوری، اتاق‌های کاری، فضای کار و استراحت برای کارکنان دفتر ریاست‌جمهوری، خبرنگاران و خدمه هواپیماست.
هواپیماهای ویژه ریاست‌جمهوری آمریکا دارای خطوط امن تلفنی و سیستم‌های ایمن ارتباطات کامپیوتری و نیز دو آشپزخانه مجهز هستند که ظرفیت پذیرایی همزمان از ۱۰۰ سرنشین را دارد. ایر فورس وان می‌تواند بدون توقف رئیس‌جمهور آمریکا را از واشنگتن به توکیو ببرد که مسافتی ۹۷۰۰ کیلومتری است.
هواپیماهای جدید ایر فورس وان از نوع بوئینگ ۸ ۷۴۷− خواهند بود که مجهز به سیستم دفاعی در برابر پالس‌های الکترومغناطیسی، قابلیت سوختگیری در هوا و سیستم دفاع موشکی هستند. هواپیماهای ایر فورس وان ترامپ بیش از دو برابر درازتر و بیش از سه برابر سریعتر از هواپیمای "دیکسی کلیپر" فرانکلین روزولت در سال ۱۹۴۳ خواهند بود.
