شایع ترین بیماری های ویروسی در بهار

فصل بهار برای خیلی ها مترادف است با تشدید آلرژی و عطسه های پی درپی. با این حال فقط آلرژی ها نیستند که در فصل زایش طبیعت شکل فزاینده ای به خود می گیرند. بسیاری از بیماری های ویروسی نیز به طور فصلی و با آغاز بهار شیوع بیشتری می یابند.

ویروس های بهار

بیشتر بیماری های ویروسی در فصل بهار با علائم آبریزش بینی و حالاتی شبیه به سرماخوردگی شروع می شوند و در ادامه ممکن است با تظاهرات پوستی به صورت جوش های قرمز و... خود را نشان دهند. این بیماری ها مسری هستند و از راه دهان و دست های آلوده به افراد دیگر سرایت می کند. این گونه ویروس ها در مخاط بینی و گلو باقی مانده و با عطسه و سرفه در هوا پراکنده می شوند و تا مدت طولانی در محیط وجود دارند.

مقابله با این بیماری ها که بیشتر کودکان را درگیر می کند، نیازمند شناخت بیشتر آنها، توجه بیشتر به اصول بهداشتی و رعایت یک سری اصول درمانی اولیه است. دکتر زهرا عبدی، متخصص بیماری های عفونی و عضو هیات علمی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به آبله مرغان، آنفلوآنزا، سرخجه و اوریون به عنوان شایع ترین بیماری های ویروسی فصل بهار می گوید:

در حال حاضر بیماری سرخک از طریق واکسیناسیون که در دو نوبت صورت می گیرد، تقریبا کنترل شده و موارد ابتلا به آن معمولا مشاهده نمی شود و ابتلا به آن بسیار نادر است.
عمده ترین روش انتقال ویروس آبله مرغان از طریق ذرات گردوغبار آلوده به ویروس در هواست که از طریق عطسه و سرفه بیمار گسترش می یابند
سرخجه نیز تا حدودی وضع مشابهی دارد، اما آبله مرغان به صورت پراکنده مشاهده می شود. این بیماری در اوایل بهار و اوایل پاییز بیشتر دیده می شود.
بیماری زونا نیز معمولا همان ویروس آبله مرغان است که در افراد خاص و بخصوص سالمندان ممکن است فعال شود و البته بروز آن تابع فصل نیست.
هر چند مدتی است شدت آنفلوآنزا نسبت به همه گیری گسترده آن در آذر و دی سال گذشته کاهش پیدا کرده، اما کماکان ممکن است با مواردی از ابتلا به این بیماری تا اواسط اردیبهشت روبه رو شویم.
عوامل متعددی مانند تغییر آب و هوا، شرایط دمایی یا افزایش تراکم افراد در محیط های بسته و... در گسترش شیوع بیماری های ویروسی مؤثر است.

آبله مرغان
پزشکان می گویند بیشترین زمان انتقال ویروس آبله مرغان هنگامی است که ضایعات پوستی آن هنوز آشکار نشده است، یعنی همان دوره نهفتگی بیماری که طی آن بیشتر شاهد بروز تب، آبریزش بینی و حالاتی مشابه سرماخوردگی در بیمار هستیم.

چنانچه کسی قبلا به این بیماری مبتلا نشده باشد و نسبت به آن ایمن نباشد، در صورت مواجهه با ویروس به این بیماری مبتلا می شود. عمده ترین روش انتقال ویروس آبله مرغان از طریق ذرات گردوغبار آلوده به ویروس در هواست که از طریق عطسه و سرفه بیمار گسترش می یابند.

انتقال بیماری از طریق پوست و مایعات مربوط به تاول های پوستی که با دستکاری چشم و بینی می تواند وارد بدن شود، روش دیگر انتقال آبله مرغان است. وقتی تاول های پوستی آبله مرغان روی پوست مشاهده شد در این صورت تشخیص بیماری آسان تر می شود و اقدامات پیشگیرانه را بهتر می توان انجام داد.

تاول ها در مدت کوتاهی ترکیده و معمولا با خارش همراه می شوند. بهتر است تاول ها دستکاری نشود. علاوه بر آن تعریق پوست و گرمای هوا، شدت بیماری را بیشتر می کند. بنابراین لازم است بیمار مرتب دوش آب ولرم بگیرد و از هوای خنک استفاده کند. این روش به بیمار کمک می کند تا سریع تر بهبود پیدا کند. اگر بیماری آبله مرغان با سردرد و یا علائم تنفسی همراه باشد لازم است بیمار سریعاً به متخصص داخلی مراجعه کند.

آبله مرغان در خانواده ها این گونه شیوع می یابد که معمولا در صورت ابتلای یکی از بچه ها، بقیه هم مبتلا می شوند که البته در سنین پایین سیر خوش خیمی دارد و روند بهبودی بهتر انجام می شود. در حال حاضر واکسیناسیون برای مقابله با آبله مرغان همچنان رایج نیست و بهترین راه، پیشگیری است.

زونا

بیماری آبله مرغان در کودکان خطر جدی در پی ندارد، اما در افراد بزرگسال ممکن است مدت زمان بیشتری طول بکشد تا درمان شود. ویروس آبله مرغان ممکن است در دوران کودکی در سیستم عصبی باقی بماند و در سنین بزرگسالی به علت ضعف سیستم ایمنی بدن و حتی با یک تب و یا خستگی، مجددا فعال شده و به بیماری زونا تبدیل شود.

بیماری زونا با تاول های آبکی و خارش پوست همراه است. زونا قابل سرایت نیست ، اما ممکن است افرادی را که هنوز به این بیماری مبتلا نشده اند درگیر کند. در چنین شرایطی بهتر است از تماس با این افراد اجتناب کرد.
آبله مرغان در دوران کودکی نیاز به مصرف دارو ندارد ، اما هنگام ابتلا به زونا در بزرگسالی باید از داروهای ضدویروسی استفاده کرد.

بیماری زونا نباید نادیده گرفته شود و در صورتی که این بیماری شدت پیدا کند، ممکن است عوارضی همچون زونای چشمی که سبب کاهش بینایی می شود را به همراه داشته باشد. لذا هنگام مشاهده هر گونه ضایعه پوستی باید بلافاصله به پزشک مراجعه کرد.
در صورت مشاهده زونای چشمی، می بایست بیمار از خاراندن ضایعه ای که در چشمش ایجاد شده خودداری کند و با کمپرس آب گرم و تمیز نگه داشتن چشم از عوارض خطرناک آن جلوگیری نماید. زونای چشمی را باید جدی گرفت، چون ممکن است التهاب شدید باعث افزایش فشار به اعصاب داخل چشم و در نتیجه نابینایی شود.

سرخجه
سرخجه بیماری خفیف تری نسبت به آبله مرغان است. ضایعات پوستی سرخجه با آبله مرغان متفاوت است. آبله مرغان در آغاز ضایعات قرمزرنگ در پوست ایجاد می کند، اما به تدریج به شکل تاول آبکی و در مواردی چرکی می شود.

با رعایت اصول بهداشتی و تزریق واکسیناسیون به موقع به کودکان از خطر ابتلا به این بیماری ها کاسته می شود. در صورتی که سرخجه ضایعات قرمزرنگ محدودی ایجاد می کند، معمولا زودتر بهبود می یابد و از لحاظ شدت بیماری خفیف تر از آبله مرغان است. ویروس سرخجه نیز از طریق هوا و با پخش شدن ترشحات بینی در محیط گسترش می یابد. معمولا سرخجه، کودکان را در سنین پایین مبتلا می کند.

اوریون
اوریون نیز بیماری ویروسی است که ابتدا همراه با تب و آبریزش بینی بروز می یابد. ر این بیماری در ناحیه آرواره و بناگوش شاهد تورم غدد بناگوشی هستیم که ممکن است ابتدا به شکل یک طرفه و در ادامه به صورت دو طرفه مشاهده شود.

بیماری ویروسی بسیار مسری است که از طریق انتشار ترشحات مخاطی در هوا گسترش می یابد. خوشبختانه با واکسیناسیونی که در کشور انجام می شود، در سال های اخیر موارد ابتلا به اوریون بسیار کم شده است.

مقابله با شدت یافتن تب

بیماری های ویروسی بهاره معمولا در ابتدا علائم مشابهی دارند و غالبا کودکان را مبتلا می کنند. در بچه های زیر شش سال ابتلا به آبله مرغان و سرخجه و اوریون همراه با تب های بالا رخ می دهد و ممکن است دچار تشنج شوند.

بهتر است در این موارد با رعایت اصول مراقبت از بیمار، تب فرد از طریق پاشویه، داروهای تب بر و استفاده از مایعات فراوان پایین آورده شود تا به تدریج نوع بیماری مشخص شود و از این مرحله به بعد، درمان بیمار زیر نظر پزشک انجام شود.

این قبیل بیماری ها در گروه سنی کودکان خودبه خود بهبود می یابند. فقط آبله مرغان در مورد نوجوانان در سنین بالاتر، بزرگسالان، خانم های باردار و کودکان سرطانی که در حال شیمی درمانی هستند با شدت بیشتری بروز می یابد. در این حالت با تشخیص پزشک، مصرف داروهای ضدویروس مانند آسی کلوویر برای پایین آوردن شدت بیماری تجویز می شود.

مقابله با بیماری های ویروسی
- در صورت مشاهده علائم سرخجه، آبله مرغان و اوریون سریعاً به پزشک مراجعه شود.
- اگر یکی از علائم بیماری در کودک دیده شد، از رفتن او به مهدکودک و مدرسه خودداری شود.
- افراد سالمند، زنان باردار و بیماران خاص از تماس با افراد بیمار پرهیز کنند.
- برای شایع نشدن بیماری از ماسک استفاده شود.
- شستن مرتب دست ها با آب و صابون در عدم انتقال ویروس ها مؤثر است.
- شستن سبزی ها و میوه ها با مواد ضدعفونی کننده مانع از سرایت میکروب ها و ویروس ها می شود.
- به عقیده متخصصان، این قبیل ویروس ها اغلب در مکان های عمومی فعال هستند و از فردی به فرد دیگر سرایت می کنند. با رعایت اصول بهداشتی و همچنین تزریق واکسیناسیون به موقع به کودکان از خطر ابتلا به این بیماری ها کاسته می شود.

منابع : جام جم - پارسی طب