فرزندم را چگونه به انجام تکالیف مدرسه تشویق کنم؟
به جرأت می‌توان گفت که کمتر خانواده‌ایست که برای انجام تکالیف فرزندانشان دغدغه نداشته باشد. این را تجربه سال‌ها کار در آموزش و پرورش و معلمی به من ثابت کرده است، اما والدین اگر بدانند با راهکارهای ساده‌ای می‌توانند فرزندانشان را پای تکالیف مدرسه بنشانند، قطعاً کار به دعوا و بعضی اوقات انواع تنبیه‌ها و به خصوص تنبیه بدنی و قهر با بچه نمی‌انجامد.
باید در نظر داشت که دانش‌آموز در هر مقطعی که باشد، خصوصیات دانش‌آموزی دارد. این جمله به این معناست که هرچند فرزند شما در مقطع دوره دوم (دبیرستان) تحصیل می‌کند، اما باز هم خصوصیات دانش‌آموزی دارد و هرچقدر هم که جثه‌اش بزرگ شده باشد و قد کشیده باشد، اما خصوصیات دانش‌آموزی دارد و با یک جمع هم‌سن و سال خودش در کلاس درس است. پس لطفاً فرزند قدکشیده خود را در هنگام انجام تکلیف صرفاً یک دانش‌آموز ببینید.
اما نکته حایز اهمیت این است که اگر شما از همان سال‌های اول مدرسه برخی قوانین انجام تکلیف را برای فرزندتان در خانه اجرا کنید، او یاد خواهد گرفت که تا سال‌های آخر تحصیل‌اش به این قوانین پایبند باشد. لذا در این یادداشت سعی می‌شود تا نحوه تشویق دانش‌آموزان در سال‌های اولیه تحصیل را بیان کنیم.
تشویق و چگونگی آن به عنوان یک قانون همیشگی
تشویق؛ معانی و کاربردهای مختلفی دارد، اما برای یک دانش‌آموز در سال‌های اولیه تحصیل، بهتر است از زبان کلمات با او صحبت کنید.
در این روش در حالی‌که که فرزند شما مشغول نوشتن است شما خود را به جای نشانه‌ها قرار داده و از زبان آن‌ها با کودک خود صحبت کنید.
به عنوان مثال وقتی کودک با حرف "م" کلمه "مادر" را می‌نویسد، مادرش که در کنارش نشسته به او باید بگوید: "آفرین عزیزم! چقدر زیبا نام مرا نوشتی. حالا برای این‌که من تنها نباشم، کلمه بابا را هم برایم بنویس." وقتی کودک کلمه بابا را نوشت مادر مجدداً باید با لحن تشویقی به او بگوید آفرین چه "بابا"ی زیبایی نوشتی. حالا کلمه برادر را هم بنویس و به همین ترتیب از فرزندش بخواهد تا با حروفی که یاد گرفته است کلمه‌های مختلفی را بنویسد.
ذوق و شوقی که کودک در این هنگام از خود بروز می‌دهد، بسیار زیاد است و گاهی تلاش می‌کنند تا تمام کلماتی را که یاد گرفته‌اند برای فردی که مشوقشان است بنویسند و یک آفرین جایزه بگیرند.
این نحوه آموزش برای مادرانی است که فرزندان نو‌آموز دارند و خوب می‌دانند که گاهی اوقات برای گفتن دو خط دیکته شاید لازم باشد کلی خشونت به خرج بدهند و فرزندشان با بی‌میلی تمام بنویسد، اما با این نوع تشویق بدون هیچ‌گونه خشونتی، فرزند تمام دارایی را که آموخته به روی کاغذ می‌آورد و شما او را مورد تشویق قرار می‌دهید.
این نوع تمرین کردن صرفاً یک نمونه آموزشی برای مادرانی است که کودک نو‌آموز دارند؛ یعنی کودکان سال‌های اول ابتدایی.
نحوه برخورد والدین با فرزندان و رسیدگی به تکالیف مدرسه
مهم‌ترین نکته‌ای که والدین باید به آن توجه کنند این است که خانه باید همیشه محلی برای آرامش گرفتن اعضای خانواده باشد؛ پس با قرار‌دادن قوانین دست و پاگیر و خشونت‌آمیز، این آرامش را از فرزندان خود دریغ نکنید.
هیچ پدر و مادری موظف نیستند پابه‌پای فرزندشان تکلیف انجام دهند، اما هرچه که بیشتر تلاش کنند (منظور تلاشی توأم با آرامش است) فرزندان منظم‌تر و موفق‌تری تربیت خواهند کرد. اگر در حین انجام تکالیف فرزندتان خسته شدید یا کاری داشتید که باید به آن رسیدگی می‌کردید، به جای پرخاش و دادزدن و "زودباش بنویس" گفتن، یکی دو ساعت تعطیلی اعلام کنید.
بهترین برنامه برای انجام تکالیف بچه‌ها این‌گونه است که یک‌ساعت استراحت به آن‌ها بدهید تا خستگی مدرسه و راه از تنشان بیرون برود و بعد برای آن‌ها زمان‌بندی‌های لازم به هر درس را بیان کنید و فرزندتان را موظف کنید در همان ساعات مشخص‌شده تکالیفش را انجام دهد. اگر بچه بازیگوشی دارید، بالای دفترش ساعت بزنید به عنوان مثال با مداد بنویسید: "این یک صفحه را از ساعت ۱۴ تا ۱۴:۳۰ باید بنویسی." و بعد خودتان را مشغول انجام کارهایتان نشان دهید، اما حواستان به فرزندتان باشد و او را از راه دور کنترل کنید.
اگر کودک به دلیل بازیگوشی و بی‌توجهی در همان زمان مقررشده از سوی شما، قسمتی از تکالیف مدرسه‌اش را نتوانست انجام دهد، اشکالی ندارد. در این خصوص با کودک وارد بحث و مشاجره نشوید. فرزند شما باید یاد بگیرد مسئولیت کارهایش به عهده خودش است، نه به عهده والدینش.
این جمله‌ها را هرگز به فرزندان نگوییم :
1. تو با درس خواندنت آبروی مرا در مدرسه بردی
شاید برای شما هم پیش آمده باشد که این جمله را به بچه خود گفته باشید، اما باید بدانید که این جمله اساساً یک جمله غلط است. آبروی هیچ خانواده‌ای وابسته به درس خواندن یا نخواندن فرزندشان نیست. پس شما والدین محترم این حس را در خودتان به وجود نیاورید که اگر فرزند شما خوب درس نخواند، آبرویتان می‌رود، و اجازه بدهید بار منفی نگاه افسوس‌انگیز معلم را خودش به دوش بکشد تا بدین وسیله یاد بگیرد که تلاش کند تا دوباره کسی به این‌گونه نگاه نکند و برایش افسوس نخورد.
2. من جواب معلمت را چی بدهم؟
شاید این جمله را هم بارها و بارها به فرزند خود گفته باشید. این جمله هم جزو جملاتی است که به فرزند شما به‌صورت غیرمستقیم القا می‌کند که باید والدینش جواب‌گوی خطاهای او باشند؛ درحالی‌که چنین نیست. بگذارید او یاد بگیرد طوری زندگی کند که بتواند خودش جواب‌گوی خواسته‌های جامعه‌اش باشد و برای هر عملکردی منتظر و وابسته به حمایت شما نباشد.
اگر فرزند شما از نظر انجام امور مربوط به مدرسه ضعیف عمل می‌کند، این مشکل میان او و معلمش است و باید بتواند یاد بگیرد این میان خوب مدیریت کند تا مشکل را برطرف سازد.
3. حالا که تکالیفت رو ننوشتی باید بیدار بمونی و تا صبح بنویسی
دانش‌آموزان زیادی را صبح‌ها خواب‌آلود سر کلاس می‌بینم و می‌تواند بیان‌گر این باشد که تا دیروقت مشغول نوشتن تکالیفشان بوده‌اند؛ در حالی‌که واقع امر این است که تکلیف‌ننوشتن دانش‌آموزان باید امری باشد میان او و معلمش و خانواده باید صرفاً در این مسئله پشتیبانی کند، نه دخالت مستقیم. تنها بخش مربوط در مسئله تکلیف نوشتن به والدین، ایجاد شرایط مناسب در خانه برای انگیزه داشتن جهت انجام تکلیف است.
به عنوان مثال خانواده فقط موظفند برای کمک در تسریع نوشتن تکالیف فرزندان خود، چند ساعت موبایل، تبلت، کامپیوتر، و هر نوع وسیله بازی را ممنوع اعلام کنند؛ نه این‌که در طول زمان تکلیف نوشتن از کنار فرزند خود تکان نخورند و او را تا نیمه‌های شب برای نوشتن تکالیفش بیدار نگه‌دارند.
اگر فرزند شما تکالیفش را ننوشت، به او بگویید که باید فردا خودش با معلمش صحبت کند و توضیح بدهد و اگر معلم توضیح او را نپذیرفت هر تصمیمی که معلمش می‌گیرد، همان را باید اجرا کند.
والدین بدانند که:
این فرزندان هستند که در مقابل قوانین تعریف‌شده مدرسه باید مسئول بوده و پاسخ‌گویی داشته باشند و پدر و مادر مسئولیت آن‌ها را به عهده نخواهند گرفت.
اجازه بدهید فرزندانتان از داشتن مادر و پدری آرام و مهربان لذت ببرند. مادر و پدر نه معلم‌اند و نه مدیر و نه ناظم.
با کمی دقت در رفتار خود در خانه میتوانید فرزندانی قانون‌مند، مسئولیت‌پذیر و موفق تربیت کنیم.
نوشته : حمیدرضا حسینی‌مهر
