هنرمندانی که در سال 94 از این دنیا رفتند

سال 94 را شاید به عنوان سال از دست دادن عزیزانی دیگر از جامعه‌ی هنری به یاد آوریم؛ بزرگانی که در این مجال به نام و کارنامه شماری از آنها اشاره شده و با ذکر گوشه‌هایی از سوابق ایشان، یاد و خاطره‌شان زنده نگه داشته می‌شود. مروری کوتاه بر چرایی رخداد حادثه مرگ این عزیزان ما را به این نتیجه می‌رساند که بیشتر آنها بر اثر بیماری مهلک سرطان یا ایست قلبی ناشی از فشارهای عصبی یا حتی آلودگی هوا تسلیم فرشته مرگ شده و عطای این دنیا را به لقایش بخشیده‌اند.

کاش عوامل آسیب‌زا شناسایی شده و در‌خصوص کاهش تاثیر عوامل محیطی وضعیت جسمانی و حتی روحی افراد جامعه فکری شود. حیف است بسیاری از بزرگان هنر و ورزش این سرزمین را به همین راحتی از دست بدهیم و نگران کوچ ناگهانی بزرگی دیگر باشیم.

بنا به این گزارش در فروردین‌ماه امسال، تنها پنج روز پس از تعطیلات نوروز، ((مرتضی ندایی)) مستندساز 51 ساله به دلیل تومور مغزی از دنیا رفت. این تهیه‌کننده و کارگردان سینمای مستند، پس از مدت‌ها ابتلا به سرطان در 18 فروردین‌ماه 94 به کما رفت و در همان روز درگذشت.

در هفدهمین روز از فروردین 94، ((خسرو فرخزادی)) بازیگر سینما و تلویزیون و گوینده، صداپیشه و کارگردان رادیویی بر اثر سانحه تصادف ابتدا به کما رفت و سپس بر اثر ایست قلبی، جان به جان‌آفرین تسلیم کرد. فرخزادی پس از ده سال تجربه صداپیشگی در رادیو و کسب تجربیات فراوان به عرصه کارگردانی نمایش‌های رادیویی ورود کرد و در این راه بیش از 400 نمایش رادیویی را کارگردانی کرد. او بازیگری را با ایفای نقش در سریال محبوب آیینه آغاز کرد و سریال‌های فروشگاه، تصویر یک رویا، روزهای زندگی، وکیل، دردسر والدین و این اواخر معمای شاه از جمله کارهای وی در مقام بازیگر است.

با این حال فرخزادی در سینما نیز به ایفای نقش‌هایی کوتاه پرداخت. شیدا (کمال تبریزی)، ابراهیم خلیل‌الله (محمدرضا ورزی) و صبح روز هفتم (سیدمسعود اطیابی) از جمله فیلم‌هایی است که برای همیشه در کارنامه زنده‌یاد فرخزادی ثبت شده.

نیمه‌ی اردیبهشت‌ماه امسال، ((هوشنگ دیبائیان)) از بازیگران قدیمی سینما درگذشت. این بازیگر 78 ساله‌ی سینما در فیلم‌های "کشتی آنجلیکا"، "جوانمرد"، "غزل"، "یکی بود یکی نبود"، "می‌خواهم زنده بمانم"، "قانون"، "حریم مهرورزی"، "محموله"، "رابطه پنهانی" و "پرواز را به خاطر بسپار" به ایفای نقش پرداخته بود.

پایان دومین ماه سال نیز با درگذشت دو هنرمند تئاتری همراه بود. ((مصطفی عبدالهی)) بازیگر و کارگردان باسابقه‌ی تئاتر و رادیو پس از 14 سال مبارزه با بیماری سرطان، 31 اردیبهشت‌ماه سال جاری در 60 سالگی، در حالی که نمایشش در سالن اصلی تئاترشهر به صحنه بود، از دنیا رفت.

((ثریا شیرزادی))، پیشکسوت تئاتر کرمانشاه نیز در همین روز به دلیل حمله قلبی درگذشت.

اول خردادماه امسال نیز ((محمدرضا مقدسیان))، مستندساز از جامعه هنری رخت بست، این مستندساز 68 ساله، اول خردادماه به دلیل مشکلات و عفونت ریه، دار فانی را وداع گفت تا بهار 94 با درگذشت دو مستندساز به زمستان سینمای مستند مبدل شود.

دوم خرداد 94، ((مهران دوستی))، گوینده خوشنام رادیو بر اثر ایست قلبی در بیمارستان رامتین تهران دار فانی را وداع گفت. دوستی سال 59، هنگام تصدی مدیریت تولید در صدا و سیمای استان گیلان به دلیل نیامدن گوینده، این کار را بر عهده گرفته و آن‌قدر خوب عمل کرده بود که از آن به بعد این حرفه را ادامه داد. اجرای برنامه هزار پنجره، دریچه‌ای تازه در فعالیت‌های رادیویی دوستی گشود و او با اجرای این برنامه توانست به پخش زنده راه یابد.

صدای دلپذیر و اجرای جالب توجه دوستی او را به یکی از موفق‌ترین گویندگان رادیویی تبدیل کرده بود، به طوری که در چند سال اخیر به‌عنوان گوینده برترِ رادیو و نماینده ایران در اتحادیه رادیو تلویزیونی آسیا ـ اقیانوسیه انتخاب شده بود.

((گارنیک یادگاریان)) صدابردارو صداگذار سینما در 27 خرداد درگذشت، از مهمترین فیلم‌های او می‌توان به "گرگهای گرسنه"، "فرمان"، "بازرس ویژه" و "معما" اشاره کرد.

سی‌ام تیرماه ((عرش (کریم) پورزارعی)) فیلمنامه‌نویس 67 ساله‌ی سینمای ایران و نگارنده بیش از 70 فیلمنامه کوتاه و بلند سینمایی از دنیا رفت.

((احمد علامه‌دهر)) از بازیگران پیشکسوت تئاتر و تلویزیون پس از آن که آذر ماه سال 93 به دلیل سکته مغزی در حین بازی در یک سریال تلویزیونی دچار عارضه شد و به کما رفت، در یازدهم مردادماه سال جاری از دنیا رفت.

هشتم شهریورماه امسال با مرگ یک بازیگر جوان سینما همراه بود؛ ((سیدعلی طباطبایی))، فرزند سیدکمال طباطبایی تهیه کننده سینما و تلویزیون، بازیگر 32 ساله‌ی سینما و تلویزیون به دلیل ایست قلبی به عنوان جوان‌ترین هنرمند سال 94 دار فانی را وداع گفت.

این بازیگر جوان که سال 83 با ایفای نقش در فیلم سینمایی سالاد فصل به کارگردانی فریدون جیرانی، قدم به دنیای بازیگری گذاشته بود، در سریال‌های باجناق‌ها، ترانه مادری و آشپزباشی بازی کرده و با ایفای نقش در سریال قلب یخی در شبکه نمایش خانگی به شهرت رسید. او بازی در سه تله‌فیلم را هم در کارنامه دارد و ایفای نقش در سریال بچه‌های نسبتا بد (سیروس مقدم)و فیلم سینمایی اسب سفید پادشاه (محمد‌حسین لطیفی) از آخرین کارهای وی در مقام بازیگر است.

سرطان، بار دیگر در شهریورماه امسال جان هنرمند دیگری را نیز گرفت. ((ایرج کریمی)) کارگردان و منتقد سینما در 62 سالگی پس از دو ماه بستری شدن در بیمارستان بر اثر بیماری سرطان در 11 شهریور از دنیا رفت و آخرین فیلمش، "نیم‌ رخ‌ها" را بر پرده سینماها ندید. شاید کمتر کسی خاطرش باشد که اولین اثر کریمی در مقام کارگردان به سال 70 و کارگردانی فیلم تلویزیونی آهنگ پنهان مربوط می‌شود. رویکردی که کریمی 9 سال بعد در سینما ادامه داد و با کارگردانی فیلم از کنار هم می‌گذریم به جرگه کارگردانان سینمای ایران پیوست.

چند تار مو، باغ‌های کندلوس، نسل جادویی و این اواخر نیم‌رخ‌ها ساخته‌های سینمایی کریمی محسوب می‌شود که همگی نشانه‌های آشکاری از تمایل وی به پرداختن به مضامین روشنفکرانه و نزدیک شدن به لایه‌های پنهان شخصیت‌های فرهیخته جامعه را در خود مستتر دارند. کریمی که پیش از این تجربه نگارش فیلمنامه‌های سفر جادویی (ابوالحسن داوودی) و بهترین بابای دنیا (داریوش فرهنگ) را در کارنامه داشت، بیش از هر چیز با نقد‌های تاثیرگذار و یادداشت‌های خواندنی سینمایی‌اش در باب مباحث نظری و تئوریک سینما شناخته می‌شود.

آخرین اثر سینمایی او ـ نیم رخ‌ها ـ با به تصویر کشیدن آخرین لحظات یک بیمار مبتلا به بیماری سرطان، دشواری‌های آخرین روزهای زندگی وی را در اذهان متبادر می‌کرد. جایزه بهترین فیلم بخش هنر و تجربه در سی و چهارمین جشنواره فجر، آخرین برگ زرینی بود که در کارنامه ایرج کریمی نقش بست.

در پاییز، ((هما روستا)) بازیگر سینما و تئاتر در حالی که در واپسین سال‌های عمرش با سرطان مبارزه می‌کرد، درمانش ناتمام ماند و چهارم مهرماه سال جاری همزمان با سالروز تولد 71 سالگی‌اش درگذشت و در کنار حمید سمندریان در قطعه هنرمندان آرام گرفت.

بازیگر تحصیلکرده و صاحب کارنامه سینما و تلویزیون ایران، سه سال پس از درگذشت همسرش (حمید سمندریان)، چهارم مهر همزمان با سالروز تولدش بر اثر بیماری سرطان از بین ما رفت. هما روستا که خیلی‌ها او را علاوه بر قدرت بازیگری با صدای جاودانه اش به یاد می‌آورند، در طول دوران حضورش در عرصه هنر در فیلم‌ها، سریال و تئاترهای متعددی به ایفای نقش پرداخت.

در این میان حضورش در فیلم‌های پرنده کوچک خوشبختی (پوران درخشنده)، تمام وسوسه‌های زمین (حمید سمندریان) و از کرخه تا راین (ابراهیم حاتمی کیا) نام وی را در ردیف نامزدهای دریافت سیمرغ بلورین جشنواره فیلم فجر قرار داد. جایزه‌ای که البته هیچ‌گاه نصیب او نشد. اما او توانست جایزه بهترین بازیگر زن را از جشنواره فرهنگی ـ هنری روستا برای بازی در فیلم ملک‌خاتون (حسن محمدزاده) به دست آورد.

او برای بازی در تله‌تئاتر شعبده‌باز، جایزه بهترین بازیگر را از جشنواره سیما کسب کرد و حضور وی در سریال‌های محاکمه (حسن هدایت)، خاک سرخ (ابراهیم حاتمی‌کیا) و ترانه مادری (حسین سهیلی‌زاده) جالب توجه بوده و همچنان به یادماندنی است.

آخرین روزهای مهرماه نیز ((حسین قاسمی‌وند)) فیلمبردار قدیمی سینما که در حوزه‌ی تئاتر کارگردانی می‌کرد و یکی از بنیانگذاران انجمن هنرمندان ایران نیز بود، به دلیل بیماری درگذشت.

((هادی مشکوة)) هنرمند و تهیه‌کننده‌ی قدیمی سینما، از مسن‌ترین درگذشتگان امسال بود که در 22 آبان‌ماه به دلیل مشکلات معده در 90 سالگی درگذشت.

در دوازدهم آذر ماه ((حمیده رضوی)) فیلمساز و یکی از دستیاران عباس کیارستمی در یک سانحه رانندگی درگذشت.

این فیلمساز ایرانی تاکنون شش فیلم از جمله دو فیلم درباره پشت صحنه فیلم "کپی برابر اصل" و "شیرین" از آثار عباس کیارستمی ساخته بود و "شهرزاد"، " حراج 50 درصد "، "تنهایی" و "اول شخص مفرد" دیگر ساخته‌های این نویسنده، کارگردان و تهیه‌کننده ایرانی است. این فیلم‌ساز که دهه‌ی سوم زندگی‌اش را پشت سر می‌گذاشت، در سال‌های گذشته؛ همراه عباس کیارستمی در پروژه‌های هنری‌اش بود.

((ولی‌الله مومنی)) بازیگر پیشکسوت سینمای ایران که سابقه دوبله را هم در کارنامه خود داشت، در هشتم دی‌ماه در حالی که ایفای نقش در سریال "معمای شاه" از تلویزیون را عهده دار بود، بر اثر سکته قلبی از دنیا رفت.

درگذشت مؤمنی در حالی اتفاق افتاد که سریال بحث‌برانگیز معمای شاه را روی آنتن داشت تا انتشار خبر کوچ او، بازتاب فراوانی در میان مخاطبان سیما داشته باشد. خاطره‌انگیزترین نقش‌آفرینی‌های ولی‌الله مؤمنی به حضور این بازیگر اردبیلی در سریال‌های تاریخی مربوط می‌شود.

او با بازی در نقش میرزاکوچک خان جنگلی در فیلم سردار جنگل (امیر قویدل) شناخته شد و در سریال مختارنامه نیز ایفای نقش شرحبیل بن‌ذی‌کلاع را بر عهده داشت. سربداران، پهلوانان نمی‌میرند، ولایت عشق، تبریز در مه، جلال‌الدین و‌... ازجمله آثار مهم کارنامه هنری مومنی در عرصه تلویزیون محسوب می‌شود. بازیگری که بازی‌ها و البته صدای ماندگارش هیچ‌گاه فراموش نخواهد شد.

چهار روز پس از او، ((محمدعلی اینانلو)) مجری، روزنامه‌نگار و کارشناس سرزنده‌ی محیط زیست به دلیلی مشابه، ایست قلبی در سن 68 سالگی در 12 دی‌ماه درگذشت. او در فیلم‌های "ارتفاع پست" و "به رنگ ارغوان" ابراهیم حاتمی‌کیا ایفای نقش کرده بود.

اینانلو که یکی از قدیمی‌ترین گزارشگران ورزشی ایران محسوب می‌شود، علاوه بر فعالیت‌های مختلف قابل تحسین در زمینه طبیعت‌گردی و مستندسازی، به عنوان مجری و کارگردان، برنامه‌های مختلفی نظیر مردم ایران، سلام (شبکه دوم سیما) و ایران جهانی در یک مرز (شبکه جام‌جم) را به روی آنتن برد. بازی در فیلم‌های ارتفاع پست و به رنگ ارغوان (هر دو به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا) از جمله افتخارات این هنرمند محسوب می‌شود.

هنرمندی که خیلی‌ها او را به دلیل تلاش‌های بسیار وی در راه آشنایی هر چه بیشتر همگان با زیبایی‌های طبیعت ایران ستایش می‌کنند و هیچ‌گاه سیما و البته صدای منحصربه‌فرد او در قالب مجری برنامه‌های مختلف تلویزیونی و رادیویی را از یاد نخواهند برد.

((فریبرز صالح)) فیلمنامه‌نویس سینما و تلویزیون و کارگردان فیلم ماندگار "سفیر" که سال‌ها ساکن شهری در شمال کشور بود، در مراجعت به تهران به‌دلیل هوای بد دچار مشکل تنفسی شد و صبح اولین روز از بهمن‌ماه از دنیا رفت.

در کارنامه نه‌چندان سترگ صالح فیلمی وجود دارد که یکی از ماندگارترین تجربیات سینمای ایران در زمینه تولید فیلم‌های تاریخی و اسلامی به شمار می‌آید. فیلم سفیر با بازی فرامرز قریبیان در سال 61 توسط صالح به تصویر در آمد که با توجه به امکانات آن زمان، اثری درخور محسوب شده و در دوره خودش و در اولین دوره جشنواره فیلم فجر مورد توجه قرار گرفته بود.

پس از آن، سال 68 فیلم سینمایی مرگ پلنگ را کارگردانی کرد که چندان توفیقی برایش به ارمغان نیاورد. مجموعه تلویزیونی شیخ مفید، آخرین تلاش وی در عرصه فیلمسازی محسوب می‌شود که پس از ساخت حدود 600 دقیقه از آن کناره‌گیری کرد و ادامه کار را سیروس مقدم بر عهده گرفت.

سومین روز بهمن‌ماه بود که درگذشت ((یدالله نجفی)) صدابردار کارکشته و باسابقه‌ی سینمای ایران، جامعه‌ی هنری را متاثر کرد. این صدابردار که پنج سیمرغ جشنواره فیلم فجر را در کارنامه‌ی خود داشت، در حالی که در پروژه‌ی فیلم "فروشنده" اصغر فرهادی صدابرداری می‌کرد، در سن 60 سالگی به دلیل ایست قلبی در منزلش از دنیا رفت.

نجفی که در حال صدابرداری فروشنده، آخرین اثر سینمایی اصغر فرهادی بود، در حالی از میان ما رفت که سال 94 نام وی در فیلم مهمی چون محمد رسول‌الله(ص) در کنار نام‌های بزرگی نظیر ویتوریو استورارو قرار گرفت.
چهارشنبه 19 اردیبهشت (وحید جلیلوند)، شیفت شب (نیکی کریمی) و جامه‌دران (حمیدرضا قطبی) دیگر فیلم‌هایی بودند که در این سال به صدابرداری او به اکران عمومی درآمدند.

به دنیا آمدن به کارگردانی محسن عبدالوهاب یکی از آخرین تلاش‌های نجفی در مقام صدابردار بود که در سی و چهارمین جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد تا نام این صدابردار شاخص سینمای ایران همچنان زبانزد اهالی سینما باشد.

روزهای پایانی بهمن‌ماه امسال، ((فروغ فودازی)) بازیگر تئاتر به علت عفونت ریه ناشی از سرماخوردگی به دیار حق شتافت. او که در کنار بازیگری، دستیاری و طراح لباس تئاتر را نیز در کارنامه هنری خود داشت در زمان درگذشتش تنها 37 سال داشت.

اما در واپسین روزهای سال 94؛ ((فرج‌الله سلحشور)) کارگردان دو مجموعه "مردان آنجلس" و "یوسف پیامبر" از دنیا رفت. این کارگردان که پیش از مرگ، در تدارک ساخت سریالی بر اساس زندگی حضرت موسی بود پس از ماه‌ها ابتلا به بیماری سرطان ریه، هشتم اسفندماه در 63 سالگی به دیار باقی شتافت.

سلحشور که فعالیت هنری خود را سال 61 و با بازی در فیلم توبه نصوح آغاز کرده بود، بیشتر به دلیل کارگردانی فیلم‌ها و سریال‌های دینی شناخته می‌شود. او در فیلم سینمایی ایوب پیامبر در عناوین فیلمنامه‌نویس، کارگردان و بازیگر به ایفای نقش پرداخت. در عین حال به عنوان بازیگر در فیلم‌های گورکن(محمدرضا هنرمند)، پرواز در شب (رسول ملاقلی‌پور)، انسان و اسلحه (مجتبی راعی) و دنیای وارونه (شهریار بحرانی) حضور پیدا کرد.

کارگردانی سریال‌های مردان آنجلس و یوسف پیامبر از جمله مهم‌ترین فعالیت‌های هنری سلحشور محسوب شده که برای وی شهرت فراوانی را به همراه آورد. سلحشور که گاه به خاطر اظهارنظرات جنجالی‌اش در صدر اخبار قرار داشت، عاقبت پس از یک دوره مبارزه با بیماری سرطان ریه در 63 سالگی درگذشت.

روحشان شاد و یادشان گرامی باد