غذاهای سنتی که یزدی ها سرو می کنند

استان یزد به دلیل قرار گرفتن در کمربند خشک جهانی، از تابستان‌های گرم و خشک و زمستان‌های سرد و مرطوبی برخوردار است. بنابراین پیروی از سبک غذایی ویژه که سازگار با چنین اقلیم و آب و هوایی باشد، چندان دور از تصور نخواهد بود. مردم این استان زیبا و دوست‌داشتنی فصول مختلف سال را با انواع غذاها و شیرینی‌های معروف و لذیذی سپری می‌کنند که هر کدام با توجه به نوع آب و هوا و رطوبت یا خشکی هوا تهیه و طبخ می‌شود. با ما همراه باشید تا با انواع غذاها و شیرینی‌های سنتی این استان بیشتر آشنا شوید.

تنوع غذایی بسیاری در رژیم غذایی مردم استان کویری و زیبای یزد وجود دارد که انواع آش، از جمله‌ی این خوراکی‌های خوشمزه به شمار می‌آید. ‌انواع آش مانند: آش شولی‌، آش گندم (حلیم)، آش ماش، آش شلغم، آش کلم، آش سمبوسک، آش عدس، آش کدو، آش آلو، آش آبغوره، آش انار، آش سبزی و همچنین غذاهایی مانند قیمه‌ی‌نخود‌، قلیه‌ی کدو و خورشت به‌آلو، نمونه‌هایی از غذاهای سنتی هستند که در خانواده‌های استان یزد طبخ می‌شود.
 

آش شولی

از معروف‌ترین غذاهای سنتی در استان یزد، آش شولی نام دارد. غذایی بسیار ساده و با روش طبخی آسان که در حین بی‌آلایشی از طعمی لذیذ و خوشمزه نیز برخوردار است. چاشنی اصلی این آش لذیذ و فوق‌العاده سرکه است که در نبود آن می‌توان از رب انار نیز استفاده کرد. مردم استان یزد این خوراک دوست‌داشتنی و مقوی را با استفاده از سبزی آش (اسفناج، شوید، تره، جعفری، شنبلیله) چغندر، پیاز، آرد، نعناع، عدس، روغن، نمک، زرچوبه، سرکه و در صورت لزوم، رب انار تهیه می‌کنند.
 

آش گندم

آش گندم یکی دیگر از غذاهای سنتی استان یزد است که به آش امام حسین (ع) نیز شهرت دارد. این آش سنتی بسیار لذیذ و خوشمزه است که در انواع مختلف و با تفاوت‌هایی در روش تهیه و مواد اولیه روبرو است. در واقع می‌توان گفت که این آش از کامل‌ترین و مقوی‌ترین نمونه‌ی غذاهایی است که از گذشته و توسط نیاکان ما تا به امروز نسل به نسل گشته و دستور طبخ آن حفظ شده است تا در مراسم مذهبی مخصوصا ایام محرم و صفر بیش از همیشه طبخ و بین عموم مردم توزیع شود. مردم استان یزد این آش سنتی را با استفاده از گندم پوست‌کنده، جوی پوست‌کنده، نخود، عدس، ماش، سبزی آش، لوبیاسفید، لوبیاقرمز، لوبیاچیتی، لوبیا چشم‌بلبلی، نمک، فلفل قرمز، زیره، آویشن، زردچوبه و پونه تهیه می‌کنند. البته همانگونه که قبلا نیز ذکر شد این آش به روش‌های مختلفی و بسته به سلیقه‌ی آشپز با اضافه یا کم شدن مواد اولیه‌ی دیگری تهیه و طبخ می‌شود.
 

آش آلو

یکی از آش‌های سنتی در استان تاریخی یزد، آش آلو نام دارد. این غذای لذیذ با طعم ترش آلو در فصول سرد سال بویژه فصل زمستان، بسیار لذیذ و دلچسب خواهد بود. مردم این استان نیز با طبخ این خوراک مقوی، خونساز و خوشمزه، لحظاتی گرم را برای اعضای خانواده‌ی خود به ارمغان می‌آورند. زنان و مادران خانواده‌های استان یزد برای تهیه‌ی این آش سنتی ترکیبی از مواد اولیه مانند: لپه، پیاز، روغن، سبزی آشی، گوشت چرخ‌کرده، (البته در نوع دیگری از این آش گوشت چرخ‌کرده استفاده نمی‌شود)، برنج، آلو خشک، نمک و فلفل استفاده می‌کنند. توصیه می‌کنیم این آش مقوی و خوشمزه را در فصل سرد زمستان، تهیه و نوش جان کنید.
 

آش آبغوره

آش آبغوره از جمله آش‌هایی است که علاوه بر استان یزد در شهر تبریز نیز توسط زنان خانه‌دار تهیه و برای اعضای خانواده طبخ می‌شود. این غذای سنتی از خواص و ویژگی‌های بی‌شماری برخوردار است که برای سلامتی بدن بسیار مفید و ضروری است. از جمله فواید این غذا که به دلیل غوره باارزش تلقی می‌شود،می‌توان از بین بردن عطش، کاهش قند خون، و کاهش کلسترون بیان کرد. مردم استان یزد برای تهیه‌ی این غذای سنتی و اصیل، از سبزی آش، بلغور گندم، عدس، لوبیا چشم‌بلبلی، برنج، آب مرغ، (در صورت تمایل به جای آب مرغ از آب گوشت استفاده می‌شود) آبغوره، غوره، نعنای خشک، نمک، فلفل و روغن استفاده می‌کنند.
 

آش ماش

یکی دیگر از غذاهای سنتی استان یزد آش ماش است که بویژه در شهرستان مهریز به وفور توسط زنان و مادران خانواده تهیه و طبخ می‌شود. البته این آش در استان گلستان نیز تدارک دیده می‌شود. یکی از خصوصیات بارز در تهیه‌ی این غذای عالی و پرخاصیت پخت سریع آن است. در استان یزد و شهرستان‌های توابع یزد این خوراک سنتی را در فصل سرد به عنوان صبحانه میل می‌کنند. آن‌ها برای تهیه‌ی آش ماش از برنج، ماش، سبزی آش (تره، جعفری، گشنیز و اسفناج) رب‌گوجه‌فرنگی، پیازداغ، نعناع‌داغ، نمک، فلفل، زردچوبه و مقداری روغن استفاده می‌کنند. ماش به دلیل مواد مغذی و مورد نیاز بدن انسان از جمله حبوباتی است که کارشناسان تغذیه و سلامتی توصیه‌های فراوانی برای مصرف آن به عموم مردم داشته‌اند. بنابراین پیشنهاد می‌کنیم حتما این آش مقوی را تهیه و میل کنید.
 

آش کدو

آش کدو از جمله غذاهای سنتی شهرستان تفت در استان یزد محسوب می‌شود که علاوه بر داشتن طعمی جالب و مطبوع، از خاصیت غذایی بسیار بالایی نیز برخوردار است. مصرف این غذای مفید برای بیماران دیابتی و حتی جلوگیری از دیابت بسیار توصیه شده است. مردم استان یزد برای تهیه و تدارک آش کدو از مواد اولیه‌ای همچون: ماش، نخود، لوبیا، عدس، کدو، پیاز، روغن، فلفل، نمک، شوید، آرد و برخی از ادویه‌ها استفاده می‌کنند. طبخ این غذای سنتی اغلب در فصول سرد سال، بویژه فصل زمستان صورت می‌گیرد که یکی از بهانه‌های خوب مادران خانواده‌های یزدی، برای جمع‌کردن افراد خانواده کنار یکدیگر محسوب می‌شود.
 

آش انار

آش از جمله ابتدایی‌ترین غذاهایی بوده که بشر از آن به عنوان غذایی گرم و مفید استفاده کرده است. با گذشت زمان و اضافه شدن ترکیبات اولیه، طعم و عطر آش‌ها نیز تغییر کرده و تنوع بی‌شماری از این غذای پرطرفدار و محبوب بوجود آمده است. به نظر می‌رسد آش انار یکی از غذاهای سنتی شهر شیراز محسوب می‌شود اما مردم استان یزد نیز این آش را به عنوان یکی از غذاهای محلی و قدیمی سرزمین خود می‌شناسند که بیشتر در شهرستان مهریز طبخ می‌شود. آن‌ها برای تهیه‌ی این غذای سنتی و مقوی از آب انار، عدس، لپه، سبزی برنج و مقداری گوشت استفاده می‌کنند. بهتر است بدانید این خوراک مقوی اثر درمانی بسیاری نیز خواهد داشت.
 

قیمه یزدی

یکی از غذاهای سنتی و بسیار پرطرفدار استان یزد، خورشت قیمه یزدی نام دارد که از طعمی لذیذ و به یادماندنی نیز برخوردار است. کمتر گردشگری است که به این شهر تاریخی و مملو از آثار باستانی ایران زمین سفر کند و امتحان کردن طعم و مزه‌ی این غذای اصیل را در برنامه‌ی خود قرار ندهد. مردم استان یزد، با استفاده از نخود، گوشت گوسفند، رب‌ گوجه‌فرنگی، لیمو عمانی، زعفران، سیب‌زمینی، پیاز، زردچوبه، نمک و فلفل به طبخ و تهیه‌ی این قیمه‌ی دوست‌داشتنی می‌پردازند. پیشنهاد می‌کنیم شما نیز هنگام سفر به یکی از قدیمی‌ترین شهرهای ایران، از خورشت قیمه یزدی آن میل کنید.
 

خورشت به‌آلو

خورشت به‌‌آلو یکی دیگر از غذاهای سنتی و اصیل استان یزد به شمار می‌رود. ترکیب موادی همچون به و آلو، شیرینی و ترشی جالبی را به این غذای لذیذ و فوق‌العاده خوشمزه می‌بخشد. این خورشت از زمره غذاهای ملس محسوب می‌شود چرا که با ترکیب مقداری شکر، می‌توان کمی از ترشی آلو را کاست و در عوض طعمی دلچسب‌تر را بوجود آورد. عطر و بوی وسوسه‌انگیز به‌آلو، طرفداران زیادی را در سراسر استان یزد از آن خود کرده است. مردم این استان زیبا با ترکیب موادی مانند: آلو، لپه، پیاز، روغن، مغز ران گوسفند یا گوساله، زردچوبه، زعفران، به، رب گوجه‌فرنگی، شکر، آب لیموترش، فلفل سیاه و زنجبیل این خوراکی خوشمزه و معطر را تهیه می‌کنند. توصیه می‌کنیم در فصل پاییز که مخصوص طبخ این خورشت دوست‌داشتنی است، به شهر کویری یزد سفر کرده و طعم آن‌را امتحان کنید.
 

قلیه کدو

قلیه کدو، غذایی سرشار از آنتی اکسیدان و در واقع نوعی خوراکی ضد سرطان به شمار می‌آید. این غذای مفید و مقوی، از جمله غذاهای سنتی و محلی استان یزد محسوب می‌شود که به دلیل طعمی فوق‌العاده لذیذ و دلچسب، طرفداران زیادی را در سراسر این استان کهن از آن خود کرده است. زنان و مادران هنرمند یزدی، با طبخ این غذای لذیذ که معمولا در فصل پاییز بیش از دیگر فصول تهیه می‌شود، افراد خانواده را در کنار یکدیگر گرد آورده و لحظاتی شیرین را با میل کردن آن به عزیزانشان هدیه می‌‌کنند. مردم این استان با استفاده از کدوتنبل، لوبیاقرمز، ماش، روغن، پیاز، نمک، فلفل، زردچوبه، شکر، دارچین، گردو و پودر نارگیل به طبخ این غذای اصیل می‌پردازند. این غذا بهترین گزینه برای درمان سرماخوردگی است و از ویتامین‌هایی مانند E و C برخوردار است که مانع شیوع آنفلوآنزا خواهد شد.
 

کوفته لپه

از دیگر غذاهای سنتی و محلی استان یزد، کوفته لپه‌ی یزدی است که با تفاوت‌هایی نسبت به کوفته‌ی مشهور تبریز طبخ می‌شود. این کوفته بسیار لذیذ و معطر بوده و از رایج‌ترین و در عین حال پرطرفدارترین کوفته‌هایی است که در این استان تهیه می‌شود. مادران این استان برای تهیه و طبخ کوفته لپه از لپه، زرشک، پیازداغ، تخم‌مرغ خام و پخته، گوشت چرخ‌کرده، رب‌گوجه‌فرنگی، نمک و ادویه استفاده می‌کنند. این غذای لذیذ همراه با نان، سبزی‌خوردن، ماست و انواع ترشی میل می‌شود.
 

کوفته نخودچی یا کوفته یزدی

کوفته نخودچی که به کوفته یزدی نیز شهرت دارد، از جمله غذا‌های سنتی در استان یزد است که در میان مردم این استان، بسیار محبوب و پرمصرف محسوب می‌شود. این خوراک لذیذ و خوشمزه با استفاده از موادی مانند گوشت چرخ‌کرده، پیاز، آرد نخودچی، سبزیجات معطر مانند تره و جعفری، نمک، فلفل و زردچوبه تهیه می‌شود.

نوشته : محبوبه حسنی